Bankowy tytuł egzekucyjny jest swego rodzaju przywilejem dla banków. Instytucje finansowe jakimi są banki, zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku, maja prawo wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne. Robią to na podstawie ksiąg bankowych albo innych dokumentów finansowych, które związane są z dokonywaniem ów czynności bankowych.

W połowie kwietnia 2015 roku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 96 ust. 1 oraz art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe, za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego prawo banków do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych, narusza zasadę równego traktowania, która określona została w art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak uzasadnił Trybunał Konstytucyjny, naruszenie zasady równego traktowania odbyło się na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim w relacji pomiędzy bankiem a klientem. Kolejno, w relacji pomiędzy bankiem będących wierzycielem, a innymi podmiotami, które również są wierzycielami. Zasada ta została także naruszona w relacji pomiędzy dłużnikiem banku a dłużnikiem innych podmiotów.

Zgodnie z powyższym, Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie, że obowiązujące dotychczas przepisy, które stanowią podstawę do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych, utracą swoją moc z dniem 1 sierpnia 2016 roku.

Usunięte mają zostać przede wszystkim wszystkie przepisy, które regulują funkcjonowanie BTE (bankowy tytuł egzekucyjny). Będą to więc wspomniane wcześniej artykułu Prawa bankowego. Projekt zmian uwzględnił również, że instytucje finansowe, jakimi są banki, będą miały możliwość prowadzenia egzekucji opartych na podstawie bankowych tytułów egzekucyjnych, nawet pomimo wejścia w życie nowelizacji przepisów. Warunkiem jest jednak to, że muszą one zostać zaopatrzone przez sąd w klauzulę wykonalności przed dniem 1 sierpnia 2016 roku.

Zmiany mają dotknąć nie tylko banki, ale również inne instytucje finansowe. Chodzi tu o SKOK-i (Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe).

O ile zmiany w przepisach mają przynieść pozytywne skutki, o tyle eksperci rynku zwracają również uwagę na możliwe konsekwencje. Przede wszystkim odebranie bankom i SKOK-om ich przywilejów może negatywnie odbić się na klientach instytucji finansowych. Likwidacja bankowego tytułu egzekucyjnego może doprowadzić do sytuacji, kiedy to wzrosną ceny związane z udzielanymi przez instytucje finansowe kredytami. Droższe pożyczki to chyba najgorsza wiadomość dla potencjalnych klientów banków i SKOK-ów. Wzrosnąć może również ryzyko kredytowe, ponieważ ewentualna procedura dochodzenia przez bank roszczeń wobec kredytobiorcy będzie bardziej zawiła. Jeśli więc bank czy SKOK miałby mieć trudność z wyegzekwowaniem zwrotu kwoty za udzielony kredyt, woli wcześniej zabezpieczyć się w inny sposób. Najczęściej będą to oczywiście zwiększone koszty udzielenia pożyczki, a więc prowizje bankowe.

Co ma na celu nowelizacja Prawa bankowego? Przede wszystkim chodzi o to, aby banki oraz SKOK-i musiały prowadzić postępowania egzekucyjne w postępowaniach sądowych. Takie rozwiązanie zapewni dłużnikom banków i SKOK-ów prawo do merytorycznego rozstrzygania sprawy przed obliczem sądu.

Zmiany miałyby wejść w życie z dniem 1 sierpnia 2016 roku.

Magdalena Paluch
Dział Analiz WGN