Hipoteczne listy zastawne za podstawę emisji mają wierzytelności banku hipotecznego. Są to wierzytelności zgromadzone z tytułu kredytów zabezpieczonych hipoteką, jakich ten bank udzielił. Osoby, które zdecydowały się na wykupienie listów zastawnych, przekazują instytucji finansowej (bankowi) środki finansowe. Banki obracają tymi pieniędzmi, przeznaczając je między innymi na poczet udzielania kolejnych kredytów hipotecznych.

Bardzo ważny jest jednak fakt, że o ile hipoteczne listy zastawne stanowią źródło środków finansowych dla banku, o tyle podstawą ich emisji mogą być wyłącznie kredyty zabezpieczone hipoteką na nieruchomości.

Co powinny zawierać hipoteczne listy zastawne? Przede wszystkim muszą one posiadać wskazanie podstawy prawnej emisji. Ważne również, aby posiadały one oznaczenie wartości nominalnej a także datę, od której naliczane będzie oprocentowanie. Każdy list zastawny musi posiadać serię oraz numer. Należy określić również wysokość oprocentowania i terminy wypłaty odsetek. Uzgodnione muszą też zostać warunki wykupu. Jeśli okres wykupu będzie dłuższy niż 5 lat, list zastawny musi posiadać informację, że po upływie tego czasu bank będzie mógł dokonać umorzenia tego terminu. Co bardzo ważne, listy zastawne muszą posiadać informację na temat nazwy banku hipotecznego, który będzie odpowiadał za ich emisję.

W jakiej walucie może zostać nominowany hipoteczny list zastawny? Otóż może on zostać nominowany zarówno w walucie polskiej, jak również obcej. Jeśli chodzi o jego formę, to hipoteczny list zastawny może być zwykłym, papierowym dokumentem. Drugą opcją jest forma niematerialna. W takiej sytuacji musi zostać wydane świadectwo depozytowe.

Jeśli wiemy już czym są listy zastawne i z czego powinny się one składać, przejdźmy do kwestii zasad ich emisji. Jeśli bowiem bank hipoteczny chce emitować hipoteczny list zastawny, bank zobowiązuje się do spełnienia określonych ustaleń. Za podstawę takiego zobowiązania uważa się wierzytelność banku z tytułu udzielonego przez niego kredytu, który posiada zabezpieczenie hipoteką. Co bardzo istotne, wierzytelności te muszą pokrywać zobowiązania wynikające z tytułu emitowanych listów zastawnych. Oznacza to dokładnie tyle, że banki hipoteczne nie mają możliwości emisji listów zastawnych, których wartość jest większa, niż wartość wierzytelności. Istnieje jednak jeden wyjątek od tej zasady, który umożliwia bankom większe zyski. Do max. 10 procent wartości kwoty wierzytelności banków, które są zabezpieczone hipoteką, za podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych mogą służyć inne środki. Może być to gotówka, albo środki finansowe lokowane w dwóch instytucjach. Po pierwsze, w Narodowym Banku Polskim. Po drugie, w papierach wartościowych, które są emitowane przez Europejski Bank Centralny, Narodowy Bank Polski albo banki centralne państw będących w Unii europejskiej.

Podsumowując, hipoteczne listy zastawne to papiery wartościowe, emitowane przez banki hipoteczne na podstawie ich wierzytelności. Podstawą ich utworzenia mogą być wierzytelności banku, które są zabezpieczone hipoteką. Hipoteczny list zastawny może zostać nominowany w dowolnej walucie. Banki nie mają możliwości emisji listów zastawnych, których wartość jest większa niż wartość wierzytelności. Na koniec należy pamiętać o tym, aby przy tworzeniu listu zastawnego zostały spełnione wszelkie warunki formalne. Najważniejsze jest jednak to, że podstawą emisji hipotecznych listów zastawnych mogą być wyłącznie kredyty zabezpieczone hipoteką na nieruchomości.

Magdalena Paluch
Dział Analiz WGN