Dłużnicy, którzy z powodu kłopotów finansowych mają problem z terminowym regulowaniem należności, muszą liczyć się z ewentualną wizytą komornika. Najczęściej w takich sytuacjach pojawia się obawa, że komornik zajmie konto bankowe dłużnika wraz ze wszystkimi znajdującymi się na nim oszczędnościami, lub że będzie nękał dłużnika w jego domu o każdej porze dnia i nocy.

Nic bardziej mylnego. Zakres działań komorników jest ściśle regulowany. Jeśli komornik dopuści się jakichś rażących naruszeń prawa, może liczyć się z bardzo poważnymi konsekwencjami, w tym nawet odebraniu praw do wykonywania zawodu.

Co komornik może, a czego nie? Zakres uprawnień komorników jest ściśle regulowany przez ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. 2011 nr 231 poz. 1376 z późn. zm.).  Komornik jest funkcjonariuszem publicznym, działającym przy sądach rejonowych poszczególnych miast. Zadaniem komornika jest wykonanie zasądzonych tytułów egzekucyjnych, tytułów wykonawczych a także orzeczeń sądowych. Egzekwują oni należności finansowe wynikające z roszczeń pieniężnych oraz niepieniężnych, a także zabezpieczenia różnego rodzaju roszczeń.

Z racji tego, że komornicy posiadają status funkcjonariuszy publicznych, obowiązuje ich przestrzeganie przepisów prawa. Co może, a czego nie może komornik?

Przede wszystkim komornik ma obowiązek wylegitymowania się za pomocą identyfikatora, który wydaje mu Krajowa Rada Komornicza. Komornik nie może przy tym odmówić nam w przypadku, kiedy poprosimy o wylegitymowanie się w celu poznania jego personaliów, w tym nazwiska, pełnionej funkcji a także zidentyfikowania, przy którym sądzie działa ów komornik).

Kluczową kwestią są także godziny pracy komornika. Nie może on wykonywać czynności komorniczych poza ustawowymi godzinami pracy. Komornik może z pewnością odwiedzić nas w każdy dzień roboczy a także w soboty w godzinach od 7:00 do nawet 21:00. Komornik, który chciałby prowadzić czynności komornicze poza ustawowymi godzinami pracy, musiałby uzyskać stosowną zgodę z sądu rejonowego.

Jeśli w toku prowadzonej egzekucji komornik wyrządzi dłużnikowi jakąś szkodę, będzie on zobowiązany do jej naprawienia. Szkoda taka może powstać na przykład w wyniku działania niezgodnego z prawem, na przykład bezprawnego zarekwirowania ruchomości dłużnika.

Komornik nie musi za to osobiście przeprowadzać każdej egzekucji. W działaniach tych może wyręczyć go asesor komorniczy. Komornik musi jednak w takiej sytuacji liczyć się z tym, że za działania asesora będzie odpowiadał jak za własne. Określa to art. 36, ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. W sytuacji, kiedy komornik albo asesor komorniczy nie wywiąże się należycie ze swoich obowiązków lub dokona czynności niezgodnej z przepisami prawa, będzie odpowiadał za swoje działania dyscyplinarnie przed Komisją Dyscyplinarną. Może ona podjąć decyzję, czy komornik ma zostać ukarany na przykład upomnieniem, czy może karą pieniężną.

Jak widać, komornicy sądowi nie mogą działać bezprawnie, dążąc za wszelką cenę do wyegzekwowania należności. Muszą kierować się prawami dłużnika i szanować przepisy wynikające z ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Jako funkcjonariusze publiczni reprezentują oni polskie sądy, w związku z czym zarówno ich prawa jak i obowiązki są ściśle określone.

Ograniczone możliwości i prawa komorników nie oznaczają jednak, że dłużnicy mogą czuć się bezkarni. Zadaniem komorników jest wyegzekwowanie od dłużników zaległych należności wraz z należnymi odsetkami i z pewnością będą oni dokładali wszelkich starań, aby do takowej egzekucji komorniczej doszło w możliwie najszybszym czasie.

Magdalena Paluch
Dział Analiz WGN