Definicje i zakresy pojęć dość sztywno reguluje Prawo bankowe. Z zapisów w nich zawartych wynika, że „przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”. Z definicji wynika więc, że kredytu może udzielić jedynie bank i musi mieć charakter pieniężny. Co więcej, umowa zawarta na piśmie (warunek konieczny) musi zawierać cel przeznaczenia środków pochodzących z kredytu.

Natomiast pojęcie pożyczki jest zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. Z zapisów wynika, że „przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość”. Z przepisów wynika, że pożyczki może udzielić nie tylko bank ale także osoba fizyczna czy firma pożyczkowa. Ponadto, przedmiotem pożyczki, po sporządzeniu odpowiedniej umowy, mogą stać się nie tylko pieniądze ale także przedmioty. W taki przypadku nie trzeba określać celu ich przeznaczenia.

Kredyt hipoteczny, czyli mieszkaniowy jest więc produktem bankowym, dzięki któremu można pozyskać pieniądze na zakup lub budowę nieruchomości. W przypadku kredytu hipotecznego bardzo ważną kwestią jest oprocentowanie, które może być stałe lub zmienne.

Na oprocentowanie zmienne składa się zmienna stawka rynkowa WIBOP i stała marża banku. W Polsce kredyt hipoteczny jest przyznawany nawet na okres 35 lat po zweryfikowaniu przez bank zdolności kredytowej. Zabezpieczeniem dla banku jest hipoteka wpisana do księgi wieczystej nieruchomości. Należy pamiętać, że kredyty nie są udzielane na 100% ceny nieruchomości. Dlatego też kredytobiorca musi dysponować tzw. wkładem własnym, który (w zależności od banku) waha się od 10% do 20% wartości kredytu. Jednakże dysponując wkładem własnym na poziomie 10% należy wykupić ubezpieczenie niskiego wkładu własnego lub ustanowić dodatkowe zabezpieczenie w formie odpowiedniej blokady środków na rachunku bankowym.

Procedura przyznawania kredytu hipotecznego jest złożona. Bank może zweryfikować czy nieruchomość na którą zaciągany jest kredyt ma odpowiednią wartość (zgodną z deklaracją z wniosku). W celu powoływany jest rzeczoznawca majątkowy, który wykonuje wyceny nieruchomości i przygotowuje tzw. operat szacunkowy. Jest on jednym z dokumentów niezbędnych do uzyskania kredytu. Jak już zostało wspomniane, kredyt hipoteczny jest przyznawany na konkretny cel określony w umowie. Kupując mieszkanie z rynku wtórnego bank przeleje środki z kredytu bezpośrednio na rachunek sprzedającego. W przypadku zakupu nieruchomości z rynku pierwotnego (lub budowy domu) bank będzie wypłacał środki w transzach, kontrolując stan inwestycji .  

Zasadniczą różnicą między kredytem hipotecznym na pożyczką hipoteczną jest cel na jaki zostaną przeznaczone środki. W przypadku pożyczki może być on dowolny. Jednak oba produkty łączy hipoteka na nieruchomość jako rodzaj zabezpieczenia.                                                  

Należy jednak podkreślić, że w przypadku kredytu hipotecznego środki mogą zostać wypłacone jeszcze przed ustanowieniem księgi wieczystej dla nieruchomości. W takiej sytuacji stosuje się ubezpieczenie pomostowe w postaci np. podwyższonej marży. W przypadku pożyczki hipotecznej nieruchomość, która ma być zabezpieczeniem musi mieć już założoną księgę wieczystą.

Przed udzieleniem pożyczki hipotecznej także zostanie sprawdzona zdolność kredytowa. Oprocentowanie również występuje w dwóch wariantach: stałym i zmiennym, składającym się ze zmiennej stawki WIBOR i stałej marży banku, która jest wyższa niż w przypadku kredytu hipotecznego. Najczęściej oferowane są pożyczki ze spłatą rozłożoną na 20 lub 25 lat, jednak na rynku zdarzają się oferty z okresem spłaty wynoszącym 30 lat. W większości przypadków wysokość pożyczki hipotecznej nie przekracza 60% lub 70% wartości zabezpieczenia. Podobnie jak w przypadku kredytu bank może wystąpić o sprawdzenie wartości zabezpieczenia.

Wybór między kredytem hipotecznym a pożyczką hipoteczną w dużej mierze jest uzależniony od celu na jaki chcemy przeznaczyć środki. W przypadku chęci kupna mieszkania lub budowy domu najkorzystniejszym rozwiązaniem będzie kredyt hipoteczny. Wydłużony czas spłaty i niższe oprocentowanie realnie zmniejszą miesięczną ratę.

Natomiast jeśli gotówka ma być przeznaczona na inny cel niż zakup/budowa nieruchomości warto skorzystać z pożyczki hipotecznej. W porównaniu z kredytem gotówkowym, procedury jego otrzymania będą bardziej skomplikowane, ale dzięki zabezpieczeniu w postaci nieruchomości będzie można pozyskać większą kwotę przy jednoczesnym niższym całkowitym koszcie pożyczki.