Jakie prace warto wykonać jesienią w ogrodzie?

Zbiór warzyw, owoców i nasion.

W suche i słoneczne dni zbieramy nasiona roślin jednorocznych i magazynujemy w miejscu suchym i przewiewnym.

Z drzew owocowych obrywamy zaschnięte owoce, tzw. mumie – nie wyrzucajmy ich na kompost - lepiej je zniszczyć, gdyż mogą być siedliskiem chorób grzybowych i zimujących szkodników. Zbieramy również zgniłe resztki owoców spod drzew.

Jeśli mamy w ogrodzie gatunki krzewów i drzew, które mogą przez zimę żywić ptaki – warto zostawić dla nich część plonów. Przykłady takich roślin to jarzębina, rokitnik, irga, róża, berberys, ognik, czarny bez i mahonia.

Grabienie liści.

Grabimy liście z trawnika – pozostawienie ich do wiosny na trawie, czy na częściach roślin zimozielonych blokuje dostęp światła i zatrzymuje wilgoć - co może prowadzić do rozwoju pleśni lub żółknięcia igieł roślin iglastych.

Natomiast liście opadłe na rabaty bylinowe stanowią dodatkową ochronę termiczną. Jeżeli liście są zdrowe, bez chorób grzybowych i widocznych larw szkodników, można je pozostawić na rabatach. Takie liście powinny w większości rozłożyć się do wiosny, użyźniając glebę i wspomóc przetrwać zimę zarówno samym bylinom, jak i chroniącym się w nich sworzniom, jak np. jeże. Nie poleca się na taką kołderkę dla rabat przeznaczać liści orzecha włoskiego – zawierają one substancje, które blokują wzrost i rozwój innych roślin.

Zgrabione liście możemy wrzucić do worka na bioodpady ogrodowe lub kompostować.

Na kompost wrzucamy zdrowe liście drzew owocowych, oraz liście takich drzew, jak jarzębina, klon, leszczyna, lipa, jesion, wierzba, olsza. Natomiast liście brzozy, dębu, kasztanowca, orzecha włoskiego, topoli i igły świerka nie są polecane na kompost. Liści buku można użyć do okrycia roślin na zimę, gdyż nie podlegają tak łatwo rozkładowi, jak pozostałych gatunków.

Zabezpieczanie wrażliwszych gatunków roślin przed mrozami.

Tutaj nie trzymamy się terminów, a głównie temperatury panującej na zewnątrz. Niektóre gatunki są bardziej wrażliwe na mrozy, zwłaszcza młode egzemplarze, posadzone w danym roku. Jednak większość roślin z naszego klimatu radzi sobie całkiem dobrze do temperatury ok. – 15 stopni Celsjusza. Najlepiej kierować się wytycznymi na temat uprawy dla danego gatunku.

Niektóre rośliny, jak np. młode brzoskwinie, nektarynki lub orzech włoski, warto okryć agrowłókniną w całości, łącznie z koroną, tworząc tzw. chochoł. Nie przykrywamy roślin, dopóki jeszcze są na nich liście (dotyczy roślin, zrzucających liście na zimę).

Innym gatunkom wystarczy jedynie zabezpieczenie przy ziemi, chroniące bryłę korzeniową przed przemarznięciem – usypujemy wtedy u podstawy rośliny kopczyk z ziemi, liści, kory, lub trocin. Natomiast do okrywania pni czy korony wybieramy agrowłókninę białą – na pewno nie czarną, która ma fukncję antychwastową i ma zupełnie inne właściwości.

Pamiętajmy o zabezpieczeniu roślin uprawianych w pojemnikach i donicach na zewnątrz – donice należy okryć styropianem, również od dołu, lub przenieść na zimę do domu – w zależności od wymagań danego gatunku. Niektóre rośliny preferują temperatury ok 5-15 °C na przezimowanie. Tu znowu kierujemy się wytycznymi dot. uprawy danego gatunku.

 

Przesadzanie drzew i krzewów, rozsadzanie bylin.

Jesień to dobry czas na sadzenie drzew i krzewów, zwłaszcza tyczy się to roślin sprzedawanych z gołym korzeniem. Zabieg ten można spokojnie przeprowadzić do pierwszych przymrozków. Sadzimy gatunki odporne na mróz (np. brzoskwinie czy orzech włoski lepiej sadzić wiosną), a świeżo posadzone egzemplarze zabezpieczamy odpowiednio przed mrozem, m.in. kopczykując u podstawy.

Przez zimę rośliny zdążą się wstępnie ukorzenić i jest szansa, że pięknie zakwitną na wiosnę.

Późnym latem i wczesną jesienią możemy odmłodzić i podzielić wieloletnie rośliny bylinowe, a młode rozsady przezimować w doniczkach w domu lub, u odporniejszych gatunków, wkopać już do gruntu. Do jesiennego odmładzania nadają się szczególnie gatunki, które kwitną wiosną i wczesnym latem, jak piwonie, kosaćce, a z warzyw – m.in. rabarbar i szczaw.

Jesień to czas sadzenia roślin cebulowych, szczególnie tych, które zakwitają wczesną wiosną, jak przebiśniegi, tulipany, hiacynty czy krokusy. Sadzić należy cebule duże, zdrowe i nieuszkodzone.

Przed pierwszymi przymrozkami trzeba wykopać bulwy, kłącza i cebule roślin, które w gruncie nie przezimują, np. kanny (paciorecznik), tygrysówki, dalie, mieczyki czy kroksomie.

Jesienne podlewanie.

W przypadku suchej jesieni z temperaturą na plusie warto zadbać o obfite podlewanie drzew i krzewów przed zimowym spoczynkiem. Dobrze nawodnione rośliny będą silne i zdrowe, a to pozwoli im lepiej przetrwać okres zimy. Szczególnie odpowiednie nawodnienie ważne jest dla roślin zimozielonych i iglastych - są one aktywne również zimą, nie przechodzą w sen zimowy. A to oznacza, że podczas słonecznych mroźnych dni rośliny te, poprzez swoje zielone części, wyparowują wodę, jednak korzenie skute lodem, nie mogą prawidłowo pobierać wody.

Korzystając z okazji, jesienią warto wzruszyć i przekopać ziemie, zwłaszcza w rejonie warzywnika i upraw jednorocznych. Najlepiej pozostawić wtedy glebę w tzw. ostrej skibie – czyli nie wyrównywać gruntu, lecz zostawić go po przekopaniu luzem. Dzięki temu, w trakcie mrozów wymarzną szkodniki i larwy wydobyte na powierzchnię, a w pozostawione luzem grudy ziemi lepiej wniknie woda podczas wiosennych opadów. Zabieg poprawia strukturę gleby i sprzyja lepszym plonom.

Dzięki takim staraniom, na następny sezon będziemy mogli ciszyć się pięknym i dużo zdrowszym ogrodem – bo zimę przetrwa w lepszej kondycji.

 PM