Dźwignia finansowa to termin wywodzący się od ang. financial leverage. Oznacza ona wielkość aktywów, zobowiązań, umów itp., posiadanych przez instytucję. Oczywiście jest to wielkość względna w odniesieniu do funduszy własnych, jakie ta instytucja posiada.

Dźwignia finansowa określa jak duże instytucja posiada aktywa, zobowiązania płatnicze, umowy oraz zobowiązania finansowe. Dźwignia finansowa wpływa w sposób bezpośredni na poszczególne struktury kapitału. Odnosi się również do kosztów finansowych, a więc do odsetek od udzielonych kredytów, rzutujących na efektywność wykorzystania własnego kapitału. Ten kapitał finansowy jest mierzony wskaźnikiem rentowności kapitału własnego, czyli ROE.

W świecie finansów istnieje jeszcze jedno pojęcie związane z dźwignią finansową. Mamy tu na myśli efekt dźwigni finansowej. Polega on na podniesieniu albo obniżeniu stopy zwrotu z kapitału własnego, mierzonego wskaźnikiem rentowności (ROE). Efekt ten jest skutkiem zastosowania długu, czyli obcego kapitału, jako źródła na finansowanie działalności gospodarczej.

Efekt dźwigni finansowej może być zarówno pozytywny, jak i negatywny. Pozytywny efekt dźwigni finansowej charakteryzuje się wzrostem stopy zwrotu z kapitału finansowego własnego przedsiębiorstwa. Wzrost ten uzyskiwany jest dzięki wykorzystaniu innych, obcych źródeł finansowania. Muszą jednak zostać spełnione pewne warunki, czyli rentowność obu kapitałów, czyli własnego i obcego, będzie wyższa os stopy oprocentowania zobowiązania finansowego (czyli długo stanowiącego kapitał obcy). Musi również zostać zachowana właściwa struktura finansowania, czyli równowaga pomiędzy kapitałem własnym przedsiębiorstwa a długiem (kapitałem obcym).

Negatywny efekt dźwigni finansowej nazywany jest też maczugą finansową. Takie efekt zostanie uzyskany w sytuacji, kiedy zaangażowanie obcego kapitału sprawi, że obniżeniu ulegnie rentowność kapitału własnego przedsiębiorstwa.

Dźwignia finansowa to narzędzie używane przez inwestorów giełdowych, którym zależy na uzyskaniu zysku z transakcji. To narzędzie finansowe nie jest polecane osobom, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z inwestowaniem na giełdzie. Użycie dźwigni finansowej wymaga bowiem nabycia umiejętności prognozowania kursów walut. Inwestorzy, którzy nauczyli się przewidywać z dobrym skutkiem ów kursy, mogą liczyć na zyski. Jeśli jednak inwestor nie jest doświadczony i jego działania nie są poparte wnikliwymi obserwacjami rynku walut, dźwignia finansowa może przynieść mu straty zamiast zysk.

Dźwignia finansowa sprawdza się doskonale także na rynku handlowym. Osoby handlujące różnego rodzaju towarami również mogą skorzystać z tego narzędzia, aby pomnożyć swoje środki finansowe. Również dzięki przewidywaniom tendencji rynkowych przedsiębiorcy mogą określić, które towary lepiej sprzedać, a jakie warto kupić, aby pomnożyć swój kapitał. Również jak w przypadku inwestorów giełdowych, także przedsiębiorcy handlujący towarami powinni pamiętać o ważnej rzeczy. Dźwignia finansowa umożliwia pomnożenie swojego kapitału w, teoretycznie, dość prosty sposób – dzięki prognozom tendencji rynkowych i właściwym określeniu popytu i podaży. Niemniej jednak prognozy te muszą być trafne. W przeciwnym wypadku możemy uzyskać negatywny efekt dźwigni finansowej, czyli w ostatecznym rozrachunku nasze finanse ucierpią na spekulacyjnych operacjach.

Magdalena Paluch
Dział Analiz WGN