To widać też po cenach, które systematycznie rosną. Wynika to z kilku czynników – w okresie dekoniunktury inwestorzy rezygnują z kupna działek budowlanych i decydują się na „perspektywiczną” ziemię rolną, czyli taką, którą będzie można odrolnić. Po drugie – część kupujących może dokonywać takich transakcji w celach spekulacyjnych. Już w 2016 roku minie okres ochronny na obrót polską ziemią w Unii Europejskiej, co oznacza, że nieograniczony dostęp do niej będą mieli obcokrajowcy. To z kolei może oznaczać, że ceny zdecydowanie wzrosną. Dość powiedzieć, że wg danych statystycznych od wejścia Polski do Unii Europejskiej stawki za ziemię rolną  wzrosły nawet o 260 proc. Czy popyt na ziemię rolną przekłada się na zwiększone zainteresowanie kupnem całych gospodarstw? Za ile takie gospodarstwo można kupić? Sprawdziliśmy oferty tego typu zamieszczane w ramach WGN.

Obecnie – na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego – średnia cena hektara ziemi rolnej w Polsce wynosi 25 tys. zł. To oznacza, że w ciągu roku ceny wzrosły o ponad 10 proc. w porównaniu do pierwszego kwartału 2012 roku, mimo, że odnośnie ostatniego kwartału ubiegłego roku stawki spadły o około 4 proc.

Wg analityków spadek cen jest tylko pozorny i krótkotrwały i wynika głównie z tego, że na rynek trafiło więcej ziemi w województwach, gdzie tradycyjnie jest ona tańsza. Jak podaje Agencja Nieruchomości Rolnych dotyczy to województw: zachodniopomorskiego, warmińsko-mazurskiego i podlaskiego, gdzie agencja w I kwartale br. łącznie sprzedała 9400 hektarów średnio po ok. 16 tys. zł za 1  ha. Ponadto w pierwszych trzech miesiącach br. Agencja sprzedała więcej działek o małym areale niż w IV kwartale ub. r., których nabywcami byli właściciele mniejszych gospodarstw. W takich przypadkach ceny za 1 ha są z reguły niższe.

Jak wyglądają średnie stawki za hektar w obrocie prywatnym, w analizowanych przez nas województwach? Na podstawie danych GUS możemy powiedzieć, że z najdroższą ziemią mamy do czynienia w Wielkopolsce, gdzie średnio hektar ziemi kosztuje 35 644 zł. Na drugim miejscu plasuje się województwo dolnośląskie ze średnią ceną 26 490 zł, następnie mazowieckie – 25 800 i stawkę zamyka województwo lubelskie – 19 252 zł.
Jak kształtują się ceny gospodarstw rolnych? Przez gospodarstwo rozumiemy nie tylko samą ziemię, ale i zabudowania, maszyny i wszelkie inne wyposażenie umożliwiające produkcję.

Ofert tego typu, na tle innych nieruchomości, jest niewiele. W ramach WGN aktualnie jedynie 56 (dla przykładu ofert dotyczących gruntów jest ponad 4000).
Pobieżny przegląd wskazuje, że najwięcej ofert sprzedaży gruntów rolnych wraz z zabudowaniami dotyczy województwa pomorskiego. 1/3 wszystkich ofert pochodzi właśnie stamtąd. Dużo ogłoszeń w sprawie sprzedaży dotyczy też województwa łódzkiego, Wielkopolski i Dolnego Śląska oraz Pomorza Zachodniego.

Oferty sprzedaży dotyczą bardzo różnych gospodarstw i obiektów: od pojedynczych zabudowań gospodarczych do całych dużych gospodarstw.
Dla przykładu – w okolicach Malborka do kupienia jest blisko 300 hektarów ziemi wraz z całym wyposażeniem gospodarstwa hodowli bydła. Cena to 17 mln zł. Przeliczając to na cenę jednego hektara wychodzi ponad 56 tys. zł. Oferent jednak oprócz samej ziemi sprzedaje też pełne wyposażenie: budynki gospodarcze, administracyjne, urządzenia do produkcji mleka i inne, traktory, samochody itp.
Podobna, kompleksowa oferta, to sprzedaż szklarni do produkcji ogrodniczej. Powierzchnia to blisko jeden hektar. Oferta pochodzi z Nowych Skalmierzyc w Wielkopolsce. „Szklarnie w pełni zautomatyzowane, wyposażone w komputery klimatyczne miksery nawozowe, kurtyny energetyczne, zbiorniki na wodę deszczową, kompletną instalację nawodnieniową.” – informuje sprzedający.

Oprócz samych szklarni oferuje do tego także 8,5 hektara ziemi klasy III (całość gospodarstwa to w sumie 11 ha) dom mieszkalny podpiwniczony po gruntownym remoncie (250 m kw.), komory chłodnicze, garaże i inne budynki gospodarcze. Cena całości to 4,5 mln zł.
Wśród ofert dotyczących gospodarstw rolnych znajdziemy także takie, które odnoszą się do działalności agroturystycznej. Dla przykładu: w Zagórzu Śląskim na Dolnym Śląsku do sprzedania jest duży dom mieszkalny typu willa o pow. 520 m2 oraz zabudowania gospodarcze: stodoła, przybudówka zaadoptowana na pomieszczenia mieszkalne, garaż, dwa stawy rybne, basen murowany oraz osobny brodzik dla dzieci, 6 domków campingowych dwupoziomowych, całorocznych, 6 ha łąki z możliwością podziału na działki 30 arowe pod zabudowę zagrodową.

Sprzedający informuje, że nieruchomości  znajdują się w bardzo atrakcyjnej lokalizacji: w dolinie Bystrzycy na pograniczu Gór Czarnych (pasma Gór Wałbrzyskich) i Gór Sowich. Sąsiaduje z Jeziorem Bystrzyckim, które ogranicza zabytkowa tama z początku XX wieku. W obrębie miejscowości znajduje się Rezerwat Góry Choina z zabytkowym Zamkiem Grodno. Zagórze Śląskie jest jednym z najpopularniejszych ośrodków wypoczynkowych świątecznych dla mieszkańców Wałbrzycha, Świdnicy a nawet Wrocławia. Cena całości to 2 mln 300 tys. zł. Przeliczając to na stawkę za metr kwadratowy samej willi, wychodzi po 4200 zł.

Wśród ofert stricte rolnych znajdziemy też 29 hektarów gruntu wraz z zabudowaniami hodowli trzody chlewnej i koni na Pomorzu ( gmina Sztum). Tam na sprzedaż wystawione zostało 5 budynków murowanych, ziemia 29ha. Na terenie znajduje się zarybiony staw. Posesja jest ogrodzona z bramą wjazdową. Ziemia znajduje się wokół budynków. Wszystkie budynki murowane. Cena całości to 1,4 mln zł. Stawka za hektar: 48 tys. zł.
Na Pomorzu z kolei oferta z przeznaczeniem zarówno na działalność rolną, jak i agroturystykę dotyczy gminy Głobino. Tam można kupić gospodarstwo rolne wraz z ziemią o całkowitej powierzchni 4,61 ha. W skład oferty wchodzą: stodoła, obora, budynek mieszkalny z garażem. Ziemia otoczona jest lasami. Sprzedający chce za całość 2,19 mln zł. 

Jeśli poszukujemy gospodarstw rolnych o małym areale takie oferty znajdziemy m.in. w województwie łódzkim. W gminie Antonielów do kupienia jest gospodarstwo rolne z zabudowaniami (całość działki to ponad 13 hektarów). Nieruchomość składa się z pięciu budynków, w tym czterech mieszkalnych, wszystkie położone na jednym ogrodzonym terenie. Dodatkowo w skład nieruchomości wchodzą dwa stawy. Cały kompleks zlokalizowany jest w ustronnym i zacisznym, niezwykle kameralnym miejscu, około 30 minut drogi od Piotrkowa Trybunalskiego. W bezpośrednim sąsiedztwie tereny leśne, rolne, najbliższe zabudowania około 1500 metrów od siedliska. Okolica sprzyjająca różnym formom aktywnego wypoczynku: turystyka rowerowa, piesza, wędkarstwo, etc. Dojazd drogą gruntową, ok. 1 km od drogi utwardzonej. Łączna powierzchnia terenu to 138 600 m2 (13,6 ha) lasów, w tym dwa stawy, ogrodzona i zabudowana działka ok. 5000 m2.
Za taką ofertę sprzedający chce uzyskać 600 tys. zł. Przeliczając to na metraż wyłącznie obiektów mieszkalnych (380 m kw.) cena wydaje się bardzo atrakcyjna – 1600 zł za metr kwadratowy.

Podsumowując: rynek gospodarstw rolnych to bardzo ciekawy, choć wąski segment całego rynku nieruchomości. Wśród ofert dominują gruntownie wyposażone, duże gospodarstwa, na których prowadzona jest działalność, do sprzedania z pełnym wyposażeniem, maszynami itp. Tu, na podstawie ofert z WGN - możemy zaobserwować prawidłowość – stawki za hektar takich nieruchomości są o około 100 proc. droższe od średnich cen samych gruntów (wg GUS – aktualnie 25 tys. zł/ ha). Drugi typ nieruchomości sprzedawanych pod szyldem gospodarstw rolnych to małe grunty wraz z domem na wsi i zabudowaniami, tu wysokie ceny uzyskują przede wszystkim nieruchomości perspektywiczne, dobrze położone, dające możliwość odrolnienia, bądź prowadzenia działalności agroturystycznej.

Marcin Moneta
Dział Analiz WGN