Plan miejscowy jest pozycją obowiązkową dla każdego inwestora. W Polsce ciągle większość obszarów gminnych nie ma przyjętych planów. O tym, czy plan dla danego rejonu jest czy go nie ma, można się dowiedzieć m.in. poprzez Internet, zaglądając do bazy planów na stronie - http://planyzagospodarowania.pl/. 


Czym jest plan miejscowy? Jest jednym z najważniejszych dokumentów dla wszystkich, którzy przymierzają się do kupna działki budowlanej czy budynku. Plan to akt prawa miejscowego. Przyjmują go gminy. Dokument określa zasady ładu przestrzennego – czyli mówiąc prościej: co w danym miejscu można wybudować, jaka forma zabudowy ze względu na przeznaczenie i rodzaj działalności są przewidziane dla danego terenu czy też wreszcie – czy w okolicy szykują się inwestycje infrastrukturalne, np. drogowe, które mogą być podstawą do wywłaszczenia.  Z planu dowiemy się też jakie sąsiedztwo nas może czekać – czy np. domki jednorodzinne, czy zakłady produkcyjne itp. 

Każdy, kto ma działkę lub budynek powinien być więc żywo zainteresowany zapisami planu. Jako obywatele mamy wpływ na jego kształt, mamy też możliwość zmiany planu miejscowego, ale w praktyce nie jest to proste. Gminy nie są związane żadnymi konkretnymi przepisami, dotyczącymi rozpatrywania wniosków w tej sprawie. Nie muszą nawet na taki wniosek odpowiedzieć, a jeśli odpowiedź będzie odmowna, nie przewidziano drogi odwoławczej.


Dlatego do walki o zmiany, czy też ostateczny kształt planu należy się dobrze przygotować. Warto zebrać grupę osób popierających taką koncepcję, dostarczyć listę podpisów, lobbować za zmianami planu u radnych. Jedyne, czego może się obawiać wójt, czy burmistrz, to odpowiedzialność polityczna. Może się obawiać, że na sprawie np. straci poparcie. 

Jak wygląda procedura uchwalania planu miejscowego? Zaczyna ją uchwała gminy. Następnie wójt, burmistrz lub prezydent miasta ogłasza to w lokalnej prasie. Określa termin, w którym można zgłaszać swoje wnioski, postulaty, uwagi, pomysły co do planu. Wnioski mogą składać zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, stowarzyszenia, organizacje itp. 

Gdy projekt planu jest już opracowany, gmina ogłasza to na 7 dni przed jego wyłożeniem do publicznego wglądu. Projekt planu musi być wyłożony przynajmniej na 21 dni. 14 dni po prezentacji można składać  pisemne uwagi co do jego treści.  Co ważne – zastrzeżenia do planu mogą składać także osoby niebędące mieszkańcami gminy. W trakcie wyłożenia projektu organizuje się też dyskusje na temat rozwiązań w nim zaproponowanych. 

Kiedy plan miejscowy jest już przyjęty, również możemy starać się o jego zmianę, nie ma jednak żadnej gwarancji, że samorząd w ogóle rozpatrzy wniosek. 

Ewentualna odmowa gminy nie wiąże się już z żadną instancją odwoławczą. Przepisy w tej sprawie nie przewidują żadnych konkretnych procedur ani terminów. Krótko mówiąc – nie mamy szansy w żaden sposób „zmusić” wójta czy burmistrza do reakcji na nasz wniosek.  
Jeśli jesteśmy właścicielem nieruchomości, którą obejmuje plan miejscowy i uważamy, że nasz konkretny interes prawny został złamany, możemy wystąpić ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego. 

Należy pamiętać, że argumenty w tym przypadku muszą być naprawdę mocne, a złamanie prawa – ewidentne. Nie chodzi o wykazanie, że zapisy planu uderzają w czyjeś interesy, a o wskazanie, że uniemożliwiają skorzystanie z jakiegoś prawa, przysługującego właścicielowi nieruchomości. Najlepiej posiłkować się pomocą radcy prawnego.

Procedurę rozpoczyna wezwanie gminy do usunięcia naruszeń interesu prawnego właściciela nieruchomości lub grupy właścicieli. Można je złożyć w dowolnym momencie po uchwaleniu planu. Rada gminy zobowiązana będzie do odpowiedzi na wezwanie. W przypadku odmowy mamy 30 dni na wniesienie skargi do  wojewódzkiego sądu administracyjnego. 

 

Teresa Michniak
Dział Analiz WGN