W praktyce ten okres może być nawet dłuższy, bowiem nalicza się dopiero od początku kolejnego pełnego roku kalendarzowego po dokonaniu zakupu.

Jeśli beneficjent złamie zasady, będzie musiał zwrócić do banku kwotę dopłaty – w całości lub w części. Jak oblicza się zwrot?
Wynika on z ilorazu liczby miesięcy, które pozostały do końca pełnego okresu pięcioletniego i liczby 60. Przez wynik tego dzielenia mnożymy kwotę dopłaty.

Przykładowo: ktoś dostał 30 tysięcy złotych, i w momencie, gdy zdecydował się na wynajem mieszkania, pozostało mu 24 miesiące do końca ustawowego okresu. Tak więc należy podzielić 24/60 co równa się 0,4 i to pomnożyć przez 30 tysięcy. Nasz przykładowy beneficjent będzie więc musiał oddać bankowi 12 tysięcy złotych. Od momentu, gdy np. sprzedamy mieszkanie, mamy 30 dni, by zawiadomić bank.  Później kolejne 30 dni to okres, w którym powinniśmy zwrócić pieniądze na bankowe konto. Zwłoka będzie równała się naliczeniu odsetek.

Ktoś może pomyśleć, że najlepszym wyjściem byłoby ukrycie sprzedaży lub najmu i innych zabronionych działań. Takie wyjście, gdy stanie się jawne, grozi już odpowiedzialnością karną.

Inna, nieprzyjemna okoliczność, to fakt, że takie zachowanie rzutuje na naszą zdolność kredytową. Jeśli pieniędzy nie zwrócimy niezwłocznie, bank może mieć podstawy do zrewidowania naszej kondycji finansowej, domagając się np. dodatkowych zabezpieczeń. Taka sytuacja będzie też z pewnością skutkować pogorszonymi relacjami z bankiem w przyszłości.

Czego nie możemy zrobić z mieszkaniem kupionym w MDM?

1) Przez pięć lat nie wchodzi w grę ani sprzedaż, ani wynajem. Rząd w nowelizacji ustawy z dnia 25 czerwca 2015 doprecyzował nawet, że nie można wynająć także pojedynczego pokoju. Nie można też mieszkania użyczyć innej osobie. Nieruchomość musi być wykorzystywana zgodnie z przeznaczeniem, zdefiniowanym w przepisach dotyczących programu – czyli zaspokajać potrzeby mieszkaniowe beneficjenta

2) Z tego też powodu nie wchodzi w grę prowadzenie działalności gospodarczej w mieszkaniu. Oczywiście, jeśli mamy jednoosobową działalność, czy też np. jesteśmy freelancerem, który działa zdalnie na zlecenie – nie będzie problemu, ale funkcja gospodarcza nie może przeszkadzać realizacji funkcji mieszkalnej. Czyli np. jeśli zorganizujemy sobie w całym domu biuro, albo warsztat, z pewnością będzie to złamanie tych zasad.

3) Jeśli staniemy się właścicielem innego mieszkania – dopłata jest do zwrotu również wtedy, gdy beneficjenci w terminie 5 lat od zawarcia umowy uzyskają prawo własności lub współwłasności innego lokalu lub budynku mieszkalnego albo uzyskają spółdzielcze prawo własnościowego do lokalu. Nie dotyczy to nabycia jakiegokolwiek prawa do lokalu w drodze otrzymania spadku.

4) Jeśli wykorzystujesz program MDM, mimo dobrej kondycji finansowej – ostatni punkt brzmi trochę enigmatycznie. Zapisy w tym zakresie zostały dodane w nowelizacji ustawy o MDM z czerwca 2015. Chodzi o zapobieganie sytuacjom patologicznym, w którym ktoś „naciąga” instytucje finansowe. Tak więc – trzeba będzie zwrócić pieniądze, jeśli jeszcze przed przeniesieniem własności mieszkania na beneficjenta spłaci on całość kredytu lub więcej niż 50 proc. jego ceny zakupu. Dopłata jest również do zwrotu jeśli w okresie 5 lat klient - w całości lub części – spłaci kredyt., lub jego część przekraczającą wysokość udzielonego dofinansowania wkładu własnego.  

Na pewno beneficjenci MDM powinni bardzo dokładnie zapoznać się z wszelkimi ograniczeniami. Z pewnością zmniejszają one inwestycyjną atrakcyjność mieszkań kupowanych z państwową dopłatą.

Teresa Michniak, Dział Analiz WGN