Franczyzobiorca otrzymuje prawo do korzystania z nazwy handlowej franczyzodawcy, jego znaku towarowego lub usługowego, know-how i metod prowadzenia działalności gospodarczej. Franczyzodawca powinien udzielać franczyzobiorcom stałej pomocy handlowej, technicznej, prawnej i administracyjnej. Umowa dotyczy sprzedaży licencji na franczyzę danej usługi lub określonych towarów oraz określeniu praw i obowiązków obu stron. Systemy franczyzowe działają przede wszystkim w usługach i handlu, rzadko w produkcji.
W Europie Zachodniej franczyza jest cenionym sposobem prowadzenia działalności gospodarczej. W Polsce, barierę dla rozwoju stanowi ciągle niewielki stopień rozpowszechniania informacji na ten temat. Warto więc wiedzieć, że ojczyzną współczesnego franchisingu są Stany Zjednoczone, gdzie w połowie XIX wieku firma Singer stworzyła sieć samodzielnych dystrybutorów. Pierwsze szlaki przecierały przedsiębiorstwa z branży sprzedaży samochodów oraz produkcji napojów chłodzących. Po Drugiej Wojnie Światowej instytucja franczyzy w USA przeszła okres prawdziwego rozkwitu odnosząc sukcesy w takich gałęziach gospodarki jak: przetwórstwo ropy naftowej, hotelarstwo, gastronomia, handel odzieżą, obuwiem, artykułami chemicznymi, czy kosmetykami. Obecnie, co dwunasta mała firma amerykańska jest franczyzobiorcą. W latach siedemdziesiątych XX wieku pojawił się franchizing polegający na tym, że samodzielnie funkcjonujące sklepy, punkty usługowe lub niewielkie ich sieci, są włączane do systemy franczyzodawcy adoptując jednocześnie jego metody prowadzenia działalności gospodarczej. Jest to franchising konwersyjny, który znalazł szczególne uznanie w przypadku agencji obrotu nieruchomościami i biur podróży.
Analiza danych dotyczących franchisingu dowodzi, że najlepiej rozwinął się on w krajach o trwale zakorzenionej gospodarce rynkowej. Najwięcej systemów franczyzowych istnieje w USA, Kanadzie, Japonii, Brazylii, w Niemczej i we Włoszech. Wzrost gospodarczego znaczenia franchisingu spowodował, że w wielu krajach powołane zostały stowarzyszenia zrzeszające przedsiębiorstwa stosujące go w swojej działalności.
Franczyza, jako system funkcjonujący w oparciu o nowoczesny model myslenia sieciowego jest obecnie najdynamiczniej rozwijającym się i najlepiej równoważącym swobodę z bezpieczeństwem sposobem prowadzenia biznesu w zglobalizowanym świecie.