Czym różni się kupno nieruchomości od państwa od transakcji na rynku prywatnym? Przede wszystkim dominuje forma przetargu. Bardzo rzadko zdarza się formuła sprzedaży z wolnej ręki.

To powoduje, że niedopuszczalna jest np. umowa przedwstępna warunkowa, popularna w komercyjnych transakcjach, dzięki której kupujący może zawrzeć transakcję dopiero po spełnieniu przez sprzedającego określonych w umowie warunków.
Zaletą takich transakcji,  z punktu widzenia inwestorów, może być ich bezpieczeństwo i gwarancja przeprowadzenia. Po wygraniu przetargu deweloper ma pewność, że nabędzie nieruchomość. Na rynku prywatnym bywa, że jedna ze stron transakcji próbuje się z niej „wyślizgnąć”.

Kto jest największym posiadaczem ziemskim w Polsce, wśród podmiotów państwowych? Najbardziej aktywną politykę w zakresie zagospodarowania/sprzedaży takich nieruchomości prowadzą koleje.

W tym celu została powołana specjalna spółka -  Xcity Investment, która przeprowadza projekty we współpracy z prywatnymi deweloperami. Koleje zarządzają ok. 2,2 tys. dworców oraz ponad 100 tys. działek nieruchomościowych, z których ok. 10% ma potencjał  komercyjny i jest przeznaczona na sprzedaż.

Spółka Xcity Investment, która zajmuje się projektami deweloperskimi PKP, chce we współpracy z podmiotami prywatnymi zrealizować ponad 40 inwestycji do 2018 roku. Obecnie realizuje  siedem projektów, a kolejne są na etapie rokowań. Inwestycje, nad którymi pracuje – o łącznej powierzchni ponad 400 ha, będą prowadzone zarówno w dużych miastach, jak Warszawa i Katowice, jak i w mniejszych – Elbląg, Kłodzko, Koło, Koszalin, Bielsko-Biała czy Skarżysko-Kamienna.

Oprócz dworców kolejowych, które są modernizowane poprzez połączenie z centrami handlowymi, PKP sprzedaje również m.in. ośrodki wczasowe. W sumie od początku roku sfinalizowano transakcje sprzedaży 6 takich obiektów m.in. w Łebie nad morzem i w Wiśle w górach. Spółka uzyskała w ten sposób 7 mln zł. Na nabywców wciąż czekają podobne nieruchomości w Augustowie, Lidzbarku, Międzyzdrojach, Niewieszach, Soli, Suścu i Zawadach.

Do liczących się podmiotów państwowych, sprzedających nieruchomości, należy też armia i jej Agencja Mienia Wojskowego.
Tylko w tym roku, wystawiła na sprzedaż (katalog na rok 2015) 126 nieruchomości w takich kategoriach, jak: nieruchomości mieszkaniowo – usługowe, magazynowo – produkcyjne, rekreacyjno – turystyczne. Wśród lokalizacji są m.in. Warszawa, Wrocław, Szczecin, Jelenia Góra, Łódź, Poznań, Toruń, Hel, Kraków, Gdańsk i wiele innych.

Jak napisano w katalogu dla inwestorów: Powojskowe nieruchomości mają duży potencjał inwestycyjny i szerokie możliwości zagospodarowania. Działki usytuowane na wrocławskiej Kępie Mieszczańskiej, na Półwyspie Helskim, w Krakowie przy ul. Rakowickiej i Rydla, tereny w Łodzi przy ul. Pryncypalnej czy w pobliżu lotnisk: we Wrocławiu przy ul. Granicznej oraz Poznaniu przy ul. Lotniczej i Bukowskiej to doskonała lokata kapitału. (…).Oferta Agencji Mienia Wojskowego adresowana jest nie tylko do dużych podmiotów. Liczną grupę nabywców stanowią też mniejsze firmy i inwestorzy indywidualni. W przetargu może wziąć udział każdy, kto wpłaci w określonym terminie wadium, stanie do licytacji i zaoferuje najwyższą cenę.

Także Agencja Nieruchomości Rolnych to bardzo ważny, państwowy posiadacz ziemski i nie chodzi tylko o grunty rolne, ale również m.in. nieruchomości zabytkowe i tereny inwestycyjne.

Nieruchomości atrakcyjne inwestycyjnie sprzedawane są przez ANR w przetargach nieograniczonych licytacyjnych. Agencja posiada 96,000 ha nieruchomości gotowych do rozdysponowania i czekających na potencjalnego inwestora, z czego 66,000 ha znajduje się na terenach administracyjnych miast. Chodzi o działki pod inwestycje mieszkaniowe, usługowe, handlowe, jak też grunty, które posiadają pokłady użytecznych kopalin, nieruchomości, które kwalifikują się pod budowę elektrowni wiatrowych. W swojej ofercie Agencja posiada również obiekty zabytkowe – zespoły dworskie i pałacowo-parkowe.

Budynki i grunty sprzedaje również Poczta Polska. . W sumie chodzi o około 400 nieruchomości przygotowanych do sprzedaży – głównie dawne budynki pocztowe.

Jak już  wspomnieliśmy na początku, aktywna polityka sprzedażowa państwowych spółek i agencji, spotyka się z bardzo pozytywną odpowiedzią strony prywatnej. Inwestorzy dostrzegają wielki potencjał nieruchomości od państwa. Zazwyczaj tkwi on w świetnych, a dotychczas niedostępnych lokalizacjach m.in. obiektów kolejowych i wojskowych. Taki stan rzeczy ma też dobry wpływ na rozwój naszych miast. Zagospodarowanie dawnej infrastruktury sprzyja likwidacji „luk” w zabudowie i zapobiega nadmiernemu rozlewaniu się miast na peryferie, z czym obecnie niestety mamy często do czynienia.

Marcin Moneta, Dział Analiz WGN