Weksel stanowi dokument zobowiązujący dłużnika do zapłacenia pewnej kwoty kontrahentowi, z którym ów dłużnik ma pewną umowę. Podpisanie weksla jest dobrowolne. Należy mieć jednak uwagę na to, że weksel to zobowiązanie samodzielne, które nie jest uzależnione od treści umowy. Oznacza to dokładnie tyle, że jeżeli podpisany przez dłużnika weksel trafiłby w ręce osoby trzeciej, dłużnik będzie zobowiązany do zapłacenia jej określonej kwoty. Nie jest przy tym ważne, że osoba ta nie podpisywała żadnej umowy z dłużnikiem. Z tego też względu zabezpieczenie wekslem powinno stanowić ostateczną formę zabezpieczenia płatności. Dłużnik musi gruntownie przemyśleć, czy weksel to jedyna możliwa forma zabezpieczenia przez niego płatności, czy też może ma jakieś inne opcje. Ponadto powinien on się zastanowić, czy osoba, której chce wręczyć podpisany weksel, jest godna jego zaufania. W innym wypadku może dość do sytuacji, że kontrahent dłużnika świadomie powierzy podpisany przez nieco weksel innej osobie.

Wyróżnić można dwa rodzaje weksli. Pierwszym jest weksel własny, który dłużnik podpisuje, zobowiązując się do zapłacenia kontrahentowi określonej kwoty konkretnej osobie. Drugim rodzajem jest weksel trasowany, którego podpisanie również zobowiązuje dłużnika zapłacenia określonej kwoty innej osobie. Różnica polega na tym, że wystawca weksla poleca zapłacenie określonej kwoty konkretnej osobie, tak zwanemu trasatowi, która w większości przypadków jest jego dłużnikiem.

Weksel powinien zawierać dokładną kwotę, jakiej kontrahent może żądać od dłużnika, tak zwana suma wekslowa. Powinien również zostać określony przedział czasowy, w którym kontrahent będzie miał możliwość egzekwowania od dłużnika zapłacenia określonej sumy. Należy w tym miejscu pamiętać o tym, że także dodatkowe opłaty, jak na przykład odsetki, powinny zostać wliczone do sumy wekslowej. W przeciwnym wypadku nie będzie bowiem możliwości osobnego wyegzekwowania ich od dłużnika.

W jaki sposób wekslem można zabezpieczyć płatność? Można tego dokonać na dwa sposoby. Pierwszym sposobem zabezpieczenia płatności jest wystawienie tzw. weksla własnego. Weksel taki może zostać wystawiony w sytuacji, kiedy znany jest termin płatności oraz dokładna kwota zobowiązania. Drugim rodzajem jest podpisanie weksla in blanco. Taki weksel podpisuje się w sytuacji, kiedy nieznana jest albo dokładna wysokość zobowiązania, albo termin jego płatności. Weksel in blanco powinien zostać uzupełniony (w razie konieczności jego użycia) zgodnie z deklaracją wekslową. Jest to treść porozumienia, w którym obie strony precyzują, w jaki sposób wierzyciel powinien wypełnić weksel in blanco podpisany przez dłużnika. Ta forma weksla jest bardzo ryzykowna. Dłużnik powinien podpisać weksel in blanco jedynie w sytuacji, kiedy ma pełne zaufanie do kontrahenta. W przeciwnym wypadku istnieje dość spore ryzyko, że dokument ten trafi w niepowołane ręce i zostanie wykorzystany z dużą stratą dla dłużnika.

Poręczenie wekslowe stanowi dodatkowy rodzaj zabezpieczenia płatności. Po jego podpisaniu poręczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonej sumy wekslowej nawet w sytuacji, kiedy wystawca nie był do tego prawnie zobowiązany. Powodem takiego braku zobowiązania mogło być na przykład podpisanie weksla przez osobę, która jest niepełnoletnia.

Jak widać, weksel stanowi dość wygodną dla kontrahenta formę zabezpieczenia płatności. Osoba, która ten weksel podpisuje, powinna jednak pamiętać, że jest to ryzykowna forma zabezpieczenia. Weksel powinna zatem podpisać i przekazać kontrahentowi jedynie w sytuacji, gdy w pełni mu ufa. W przeciwnym wypadku weksel może zostać źle wykorzystany lub przekazany osobom trzecim. Dłużnik i tak będzie zobowiązany do zapłaty należności wskazanej w wekslu.

Magdalena Paluch
Dział Analiz WGN